De Tomos is/was eigenlijk een verbeterde versie van de Puch, die nogal kwetsbaar oogde.
Met het hoge stuur, het sterkere frame en een betere motor kon je betrouwbaar de weg op. Wat ons ook nog heel goed bij staat, waren de enorme scholdempers direct onder het zadel. Die maakten dat je heerlijk kon zweven over de weg, elke kuil in de weg werd perfect opgevangen en deed je aangenaam schommelen. We sleutelden hele zaterdagen aan de Tomos die vrij eenvoudig uit elkaar was te halen: filtertjes en carburateur schoonmaken, doorsmeren, uitlaat uitkloppen.
Onze Tomos in donkerpaarse uitvoering hebben we overigens niet heel lang in ons bezit gehad, slechts 1.5 jaar. We moesten op een gegeven moment verplicht een helm gaan dragen. Niks mis mee natuurlijk, maar het gevoel van de wind door je haar voelen waaien was altijd een belangrijke reden om brommer te rijden. Bovendien regende het toentertijd heel vaak in Nederland en ook dat werden we uiteindelijk spuugzat.
Hier zijn nog eens 10 feitjes over de brommer Tomos:
- Tomos staat voor Tovarna motornih koles Sežana, vrij vertaald: Fabriek voor motorfietsen Sežana. Tomos is een Sloveens merk dat in 1954 werd opgericht. In 1960 werden de eerste Tomos bromfietsen door de NV Vedezo (het latere Tomos Nederland te Epe) in Nederland geïmporteerd.
- In 1962 kwam er een 90cc-model. Vanaf 1966 worden de brommers ook door Tomos Nederland in Epe gebouwd en later kwam er ook een fabriek in Amerika.
- Vooral de in Epe gemaakte Tomos 4L (door het verwarrende logo ook wel 4TL genoemd) met een voetschakeling van vier versnellingen was in Nederland populair
- Tomos biedt verschillende modellen bromfietsen aan om aan verschillende behoeften te voldoen. Ze hebben klassieke modellen zoals de Tomos Classic en Youngster, evenals sportievere modellen zoals de Tomos Racing TT.
- In 1972 volgde een automatische bromfiets. Tomos maakte trial-, cross- en straatmachines, waaronder ook wegracemotoren. De Tomosfabriek in Epe was de laatste bromfietsenfabrikant in Nederland; de productie werd er per december 2009 gestopt.
- Tomos-bromfietsen zijn/waren vooral populair in Europese landen, zoals Slovenië, Nederland en Kroatië.
- Tomos heeft zich ook gericht op het ontwikkelen van milieuvriendelijke modellen. Ze hebben elektrische bromfietsen geïntroduceerd, zoals de Tomos E-Lite, die een efficiënte en emissievrije vorm van vervoer bieden.
- In 1960 rolde bij Tomos de eerste Citroën 2CV van de band, die zich alleen van het Franse origineel onderscheidde door op het kofferdeksel gemonteerde achterlichten. Later namen de Joegoslavische 2CV’s de achterlichten van het Franse origineel over. De samenwerking met Citroën leidde in 1967 tot de productie van de Dyane, die in Joegoslavië als Diana werd aangeboden, en enkele exemplaren van de Ami.
- Tomos-bromfietsen hebben een grote gemeenschap van liefhebbers die graag aanpassingen en modificaties aan hun bromfietsen doen. Dit heeft geleid tot een levendige (ruil)markrt van onderdelen en accessoires.
- Oudere modellen van Tomos-bromfietsen zijn geliefd onder verzamelaars en liefhebbers van vintage bromfietsen. Er bestaan diverse brommerclubs in Nederland die nog jaarlijks bij elkaar komen om een nostalgische tourrit te maken.
Foto brommer: Wikipedia, Tomos4L, fotograaf J. Schenzel
