Aan het woord is psycholoog Carl Jung. De overgang naar pensioen kan voor veel mannen een ingrijpende psychologische verandering zijn. Het is niet enkel het einde van de werkdag, maar het afsluiten van een heel tijdperk waarin hun identiteit vaak sterk verbonden was met hun carrière.
Het vinden van balans in deze nieuwe levensfase komt vaak neer op het herontdekken van wie je bent, los van je baan. Zoals psychologe Laura Carstensen, gespecialiseerd in ouderdom en levensfasen, zegt: “Het gaat om het herdefiniëren van succes en voldoening. Niet langer gaat het om status of prestaties op het werk, maar om levensvreugde en verbinding.”
Veel mannen hebben hun eigenwaarde opgebouwd rond hun beroep, wat verklaart waarom de abrupte verandering naar een leven zonder werk zo uitdagend kan zijn.
Volgens psycholoog dr. Steve Taylor is de reden vaak dat “mannen werk associëren met hun bestaansrecht, hun plek in de maatschappij. Pensioen betekent voor velen het gevoel dat ze niet langer een bijdrage leveren, en dat kan een identiteitscrisis veroorzaken.”
Deze identiteitscrisis kan leiden tot gevoelens van leegte of doelloosheid, vooral als de pensioenfase niet actief en bewust wordt ingevuld. Carstensen benadrukt dat “het cruciaal is om zinvolle activiteiten te vinden die inhoud aan het bestaan geven, anders dreigen gevoelens van depressie en isolatie.” Ze adviseert mannen om de pensioenperiode niet als een eindstation te zien, maar als een nieuw begin waarin ze de kans krijgen nieuwe interesses te ontwikkelen, relaties te verdiepen, en hun leven een andere richting te geven.
Ik vind dat de spijker op zijn kop. Over een half jaar trek ik de deur van de zaak dicht en dan heb ik 43 jaar gewerkt. Vreemd gevoel, niet zozeer vanwege het stoppen met werken, maar meer dat er dan geen nieuwe baan ergens anders begint. Ik mis de spanning, het enthousiasme van het nieuwe. Het is met recht een nieuw begin, een ander leven.
Vaak gaat het erom ruimte te scheppen voor dingen die in de loop van hun carrière zijn verwaarloosd. Een man die altijd gefocust was op werk, kan nu ontdekken wat hem buiten die wereld voldoening geeft. Taylor suggereert: “Er is altijd iets wat ons inspireert, iets wat ons uit bed haalt in de ochtend. Het gaat erom die vonk weer te vinden, of dat nu vrijwilligerswerk, een hobby of reizen is.”
Het is ook belangrijk om te erkennen dat het gevoel van verlies deel uitmaakt van het proces. Psycholoog William Bridges legt uit: “Overgangen beginnen met een einde. Het oude moet losgelaten worden voordat iets nieuws kan beginnen.” Dit betekent dat het normaal is om een periode van rouw door te maken, waarbij men afscheid neemt van de oude identiteit als werkende professional.
