Stel je een warme, droge zomer voor in Nederland, zoals we die steeds vaker zien. Wekenlang heeft er geen regen gevallen, en de temperaturen zijn boven de 30 graden gestegen. De Veluwe, het grootste aaneengesloten natuurgebied van Nederland, ligt er dor en droog bij. Het gras is geel en bros, en de dennenbossen zitten vol hars, wat als een natuurlijke brandstof werkt. Dit is het decor voor wat de grootste bosbrand in de geschiedenis van Nederland zou kunnen worden.
Dag 1: De uitbraak van de brand
Op een warme zomermiddag ontstaat een klein vuurtje aan de rand van de Veluwe, mogelijk door een weggegooide sigarettenpeuk of vonken van een landbouwmachine. Wat begint als een klein vuurtje verspreidt zich razendsnel door de kurkdroge vegetatie. Harde oostenwinden, zoals die vaak voorkomen tijdens hittegolven, wakkeren de vlammen aan en drijven het vuur verder het bos in. Binnen enkele uren staat een groot deel van het bos in lichterlaaie.
De brandweer arriveert snel, maar de omvang van het vuur blijkt groter dan verwacht. De toegang tot het bos is beperkt door smalle zandpaden, en de vlammen hebben al kilometers terrein gewonnen. Er wordt opgeschaald naar een GRIP 4-situatie (een noodscenario waarbij meerdere hulpdiensten worden ingeschakeld), maar de hitte en wind maken het vuur moeilijk te bestrijden.
Dag 2: De evacuaties beginnen
In de vroege ochtend wordt duidelijk dat de brand niet snel onder controle zal zijn. De vlammen bedreigen niet alleen het bos, maar ook de omliggende dorpen, campings en vakantieparken. De rookkolom is vanaf tientallen kilometers afstand te zien, en de geur van verbrand hout hangt in de lucht in steden zoals Apeldoorn, Ede en Arnhem.
Evacuaties worden afgekondigd in dorpen zoals Hoenderloo, Otterlo en Garderen. Recreanten en bewoners worden opgeroepen om hun woningen te verlaten, vaak met slechts enkele uren om spullen te pakken. Vluchtende dieren uit het bos, zoals reeën, wilde zwijnen en vogels, banen zich een weg naar veiligere gebieden, wat voor chaos zorgt op lokale wegen. Lange files ontstaan terwijl bewoners proberen te vluchten en hulpdiensten hun voertuigen naar de brandhaard sturen.
Dag 3: De brand bereikt kritieke infrastructuur
Door de harde wind en de droogte verspreidt de brand zich sneller dan verwacht. Het vuur bereikt een nabijgelegen hoogspanningsstation, wat leidt tot stroomuitval in een groot deel van de regio. Dit bemoeilijkt de communicatie tussen hulpdiensten en zorgt voor paniek onder de bewoners. Ondertussen bedreigt de rook de luchtkwaliteit in nabijgelegen steden, waardoor mensen met ademhalingsproblemen worden geadviseerd binnen te blijven.
De Veluwe is bekend om zijn enorme biodiversiteit, maar grote delen van het natuurgebied zijn nu volledig verwoest. Duizenden hectares bos zijn in vlammen opgegaan, en brandende bomen maken het terrein levensgevaarlijk. Sommige brandhaarden zijn niet bereikbaar voor bluswagens, waardoor de brandweer afhankelijk is van helikopters en drones om het vuur te monitoren en te bestrijden.
Dag 5: Internationale hulp wordt ingeschakeld
De omvang van de brand is nu zo groot dat Nederland internationale hulp vraagt. Duitsland en België sturen blushelikopters en extra manschappen om te helpen. Ondanks de gezamenlijke inspanningen blijft het vuur uitbreiden, mede doordat er niet genoeg water beschikbaar is in de nabijgelegen reservoirs.
De brandweer probeert strategische brandgangen aan te leggen door bomen te kappen en gecontroleerde branden te starten, maar door de sterke wind mislukt dit op sommige plekken. Ondertussen worden duizenden mensen opgevangen in sporthallen en scholen in omliggende steden, waar noodopvanglocaties zijn ingericht.
De gevolgen: Een natuurramp zonder precedent
Na meer dan een week intensieve bluswerkzaamheden krijgt de brandweer het vuur eindelijk onder controle. Maar de schade is enorm. Meer dan 10.000 hectare natuurgebied is volledig verwoest, en het zal decennia duren voordat de Veluwe zich herstelt. Sommige dorpen en vakantieparken zijn deels of volledig afgebrand. De economische schade loopt in de honderden miljoenen euro’s, en de verzekeringssector staat voor een enorme uitdaging.
Beeld: Getty/David McNew
