Nee, we hebben het hier niet over de grijze haren die je in de spiegel ziet verschijnen. Dit is écht iets bijzonders: ijshaar, dat men ook wel de “baard van Koning Winter” noemt. En als je een vroege vogel bent – of jezelf weet te overtuigen om eens vroeg op te staan – kun je dit wonder de komende dagen misschien zelf bewonderen.
Wat is ijshaar precies?
IJshaar ziet eruit als flinterdunne, zijdezachte draadjes ijs die groeien op dood hout. Het lijkt bijna alsof iemand een houtblok versierd heeft met een pluizige witte pruik. Dit fenomeen is zo delicaat dat het vaak alweer verdwijnt zodra de zon opkomt of als je het aanraakt. De draden zijn zo dun dat ze meteen smelten tussen je vingers.
Het gebeurt alleen onder heel specifieke omstandigheden: het moet net vriezen (temperaturen rond het vriespunt), de lucht moet vochtig zijn, en er moet het juiste soort schimmel aanwezig zijn in het dode hout. Deze schimmel, Exidiopsis effusa, speelt een cruciale rol. Ze zorgt ervoor dat het water in het hout langzaam naar buiten geperst wordt en bevriest in die prachtige, dunne ijsdraden.
Hoe ontstaat het?
De wetenschap achter ijshaar is fascinerend. De schimmel produceert bepaalde stoffen die het water uit het hout doen opstijgen. Zodra het buiten het hout komt, bevriest het door de lage temperatuur. Maar diezelfde schimmel voorkomt ook dat het ijs direct kristalliseert, waardoor de kenmerkende zachte structuur van het ijshaar ontstaat. Dit is waarom het zo uniek is – je ziet het niet zomaar elke winter.
Waar en wanneer kun je het zien?
Als je een boswandeling maakt in de vroege ochtenduren, maak je de meeste kans om ijshaar te spotten. Kijk vooral naar vochtig, dood hout op de grond. Zorg dat je er vroeg bij bent, want zodra de zon hoger komt en de temperatuur stijgt, verdwijnt het ijshaar als sneeuw voor de zon. Letterlijk. De beste plekken zijn vaak schaduwrijke bossen met veel vocht. Denk aan natuurgebieden met loofbomen waar dood hout niet te snel opgeruimd wordt. Trek stevige schoenen aan en neem een thermoskan met koffie mee, want het wordt vroeg opstaan. Maar geloof ons: de beloning is het waard.
Waarom zou je ernaar op zoek gaan?
Er is iets magisch aan het zien van ijshaar. Het voelt bijna alsof je een geheim van de natuur hebt ontdekt dat niet voor iedereen zichtbaar is. Dus, heren (en dames), dit is je kans om iets bijzonders te zien. Zet die wekker vroeg, trek je warme jas aan en ga op avontuur. Wie weet sta je straks oog in oog met de baard van Koning Winter – en dat is iets waar geen grijze kop tegenop kan. Zie ook dit korte filmpje.
Beeld: YouTube
