Bij welk merk klop je aan, als die saaie SUV’s je de neus uitkomen?

Je kunt gerust zeggen dat onze straat vroeger op autogebied een afspiegeling was van onze maatschappij. We hebben het over de jaren zestig. In onze straat woonden nagenoeg alleen maar mensen die met hun handen werkten. Dus niemand had een auto. Die waren alleen voor de notabelen voor het dorp bestemd. Toen kwam de jaren zeventig. Ook gewone arbeiders konden zich meer permitteren, tweedehandsjes weliswaar, maar toch. Vervolgens verschenen er zelfs nieuwe exemplaren. Eerst alleen Europese merken, later een voorzichtig Japannertje. Het design was overzichtelijk duidelijk. Je had sedans, stations, sportauto’s. ’s Lands wijs, ’s lands eer. In elke auto vond je wel wat terug wat typisch bij het land paste.

Dozen op wielen

Zo snapte iedereen waarom Fransen uitblonken in grandeur en comfort. Duitsers waren de meesters in nuchtere degelijkheid. Italiaanse auto’s daarentegen waren een brok emotie: oogverblindend mooi en vaak bloedsnel. Vergelijk dat met nu. De meest verkochte modellen zijn SUV’s. Ze gaan werkelijk als warme broodjes over de toonbank. Consumenten zijn er dol op. Dus vrijwel alle merken storten zich op deze lucratieve merk. Tel letterlijk uit je winst. Maar even onder ons gezegd: is het hiermee leuker geworden op de weg? Wij vinden van niet. Kort door de bocht, het zijn allemaal doosjes op wielen. BMW, Ford, Renault, Porsche. Stel dat deze auto’s geen merknamen of logo’s zouden dragen, zouden we dan nog kunnen raden uit welk land ze afkomstig waren. De meesten van ons zouden hier een harde dobber aan zouden hebben.

Lijken dan alle automerken op elkaar? Zoals Asterix en Obelix moedig weerstand bleven bieden aan de Romeinen, doen enkele automerken dit tegen de saaiheid. Zoals Mazda. Wij mochten een workshop vormgeving meemaken van Mazda in het prachtige depot van Boymans van Beuningen in Rotterdam. Wie het gebouw kent, snapt dat dit een workshop moet zijn over onderscheidend design. Als kinderen uit de jaren zeventig was het mooi om te zien, hoe een automerk als Mazda voortdurend op zoek is naar dit onderscheidend vermogen. Het voert te ver om tot in detail hierop in te gaan. Maar we zetten wel een aantal voorbeelden op een rij, hoe deze auto’s toch typisch Japans kunnen zijn.

Het ontwerp:

Mazda heeft speciale kleimodelleerders in dienst. Deze noemen ze Takumi. Dit woord straat voor meesterlijke vaardigheid en precisie die al eeuwenlang een traditie is in Japan. Een idee voor een nieuws model komt letterlijk tot leven door dit op ware grootte na te bouwen met klei en metaal. Ultieme doel van deze Takumi is zo een model te creëren dat geen eenheidsworst is, maar tot de verbeelding spreekt van toekomstige eigenaren.

Het design:

Eenvoudige, sterke lijnen die voortdurend in beweging lijken te zijn, hebben Mazda’s auto’s vanaf het begin gekenmerkt. Dat is niet verwonderlijk – een uitzonderlijk diepe band met de natuur is nauw verweven in de Japanse maatschappij: Het doordringt alles: van kunst tot het dagelijks leven en de voorkeuren van de mensen. Zoals in Japans design heel vaak eenvoudig en puur is, geldt dit ook voor de vormgeving van Mazda. Dit vormt de basis van het zogenaamde Kodo-design, zoals Mazda dit noemt. Heel minimalistisch. Omdat dit mooi is, bijvoorbeeld. Zoals op de portieren. Hier is bewust een lege ruimte gecreëerd, met als doel het licht te laten spelen.

Het interieur:

Maar minimalisme geldt ook bij het ontwerp van het interieur. Zo min mogelijk overbodige designfrustsels en optimaal bedieningsgemak, zodat de bestuurder niet wordt afgeleid en zich zoveel mogelijk één voelt met de auto. Bij het ontwerpen van het interieur houden de ontwerpers van Mazda niet alleen rekening met het materiaal waarmee ze werken, maar ook met de omgeving van de auto. Ze kijken naar de manier waarop de wisselende seizoenen en het licht objecten beïnvloeden. Ook met de reflecties op de oppervlakken van de auto wordt tijdens het ontwerpproces rekening gehouden. Licht en schaduwen op het dashboard, de stoelen en de zijpanelen spelen een even grote rol als de buitenkant en de coating ervan in prachtige kleuren.