Wat zijn de verschillende stadia van rouw die mensen ervaren na het verlies van een ouder?
‘Rouw is een complex proces, dat verschillende stadia kan doorlopen. Het begint vaak met een schok en ontkenning van het verlies, gevolgd door gevoelens van woede, verdriet en depressie. Vervolgens kunnen mensen onderhandelen over het verlies en proberen ze betekenis te vinden in wat er is gebeurd. Ten slotte komt acceptatie, waarbij mensen leren leven met het verlies en hun leven voortzetten, zij het met een veranderde realiteit.’
Wat is het verschil tussen het verwerken van het verlies van een ouder op latere leeftijd versus op jongere leeftijd?
‘Je kunt niet zeggen of het verlies van een ouder op latere leeftijd ‘beter’ of ‘moeilijker’ is dan op jongere. Dit is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de aard van de relatie met de ouder, de omstandigheden van het overlijden, en de persoonlijke veerkracht van het individu. Als je echter je ouder op jongere leeftijd verliest, dan heb je wel een grotere kans, dat dit een diepgaande invloed heeft op de ontwikkeling en identiteit van je persoonlijkheid. Ben je ouder, dan kan dit leiden tot het besef van je eigen sterfelijkheid. Het kan zomaar een wake-up call zijn, om bewustere keuzes te maken hoe je je eigen tijd wil besteden en welke relaties je wil koesteren. Tenslotte kan het ook een gevoel van opluchting betekenen. Met name als de verzorging van je bejaarde ouder je enorm veel zorg en tijd heeft gekost.’
Hoe verschilt de verwerking van het verlies tussen mensen met een goede verstandhouding met hun ouders en een slechte?
‘Mensen met een goede verstandhouding kunnen zich vaak troosten met de herinneringen aan positieve ervaringen en de band die ze hebben gedeeld. Dit kan het rouwproces iets gemakkelijker maken. Mensen met een slechte verstandhouding kunnen geconfronteerd worden met complexere emoties, zoals schuldgevoelens, spijt of onverwerkte conflicten. Ze kunnen bepaalde zaken niet meer uitpraten.’
Zijn er concrete acties die mensen kunnen ondernemen om het verlies van een ouder te verwerken?
Het begint al bij de begrafenis. Mijn ervaring is, hoe persoonlijker je die kunt maken, hoe beter. Daarnaast kun je natuurlijk denken aan rituelen zoals het bezoeken van het graf, het branden van een kaarsje bij een foto of het schrijven van een brief aan de overleden ouder. Kies vooral voor acties die zinvol zijn en troost bieden. Meest belangrijk: gun je jezelf de tijd en ruimte te geven om te rouwen. Dit kan zomaar betekenen dat je je tijdelijk terugtrekt uit sociale verplichtingen of dat je je dagelijkse routine aanpast, om je te concentreren op je eigen welzijn. En, het klinkt als een open deur, maar heel belangrijk: zoek steun bij vrienden, familie of een professionele therapeut.
Heb jij een van je ouders verloren en heb jij dat op een speciale manier verwerkt? Wil je jouw verhaal kwijt op Falder? Laat ons dit dan weten via redactie@falder.nl.
