We zien ons zelf nog staan bij de toonbank, met een ellenlang boodschappenbriefje van onze moeder in ons bibberende handje. De Tien Geboden bovenaan, die moesten in elk geval mee naar huis. Achter glas de hompen ham en de vette volle kazen, de ronde kippenbouten, het zo door ons geliefde rookvlees. Hadden we geen geld voor. Met 7 monden te voeden voerden onze ouders een streng regime. Rantsoen is een beter woord. We mochten alleen de hoognodige basisbehoeften meenemen: boter, kaas en eieren. En dat terwijl we droomden van bergen spaghetti…
De tirade die koning kruidenier op ons kon laten neerdalen als we geen geld bij ons bleken te hebben, is nog het beste te vergelijken met de Blitzkrieg van Hitler.
Althans, dat denken we te weten. ‘Moet op de lat, nog een keer, zei onze moeder,’ konden we nog net boven de zwiepende storm aan woedende woorden uit schreeuwen. ‘Komt niks van in, eerst de schuld betalen!’, bulderde de uitbater vanachter zijn machtige toonbank, geflankeerd door de potten zuur, ingemaakte eieren, peper en zout, snoepbakken en tientallen blikken corned beef. Huilend aanvaardden we de weg huiswaarts.
Maar gelukkig kwam Nederland in een ander tijdsgewricht terecht en stroomde de welvaart binnen en daarmee begon ook de zegetocht van Albert Heijn, de Zaandammer die verder dacht dan zijn kruidenierswinkeltje in Oostzaan.
De opmars van de koning van de supermarkt staat fantastisch beschreven in het boek de Roaring Fifties van Ad van Liempt. Overigens bevond Heijn zich in goed gezelschap van Pia Beck, Annie M.G. Schmidt, Carel Enkelaar en Marga Klompe.
Want de jaren’50 saai? Welnee! Het zijn de jaren na de oorlog waarin zoveel ten goede veranderd, het lijkt wel of het paradijs op aarde neerdaalt. De eerste zelfbedieningswinkel. Lijkt nu heel gewoon, toen voorpaginanieuws.
Winkelen met een mandje! Geen dictator kruidenier die je alles ontzegde, nee, je kon pakken wat je wilde.
Albert had al snel in de gaten hoe je klanten moest binnen hengelen. Met een eigen krant AllerHande bijvoorbeeld, sinds december 1954, en nu nog steeds populair. Maar nog veel revolutionairder was de introductie van spaarsystemen door Heijn met de uitgifte van obligaties als hoogtepunt. Uiteindelijk konden klanten hun spaartegoeden inwisselen voor een… koelkast! Ja zeker, het toppunt van luxe en de voorraadkamer van nog meer boodschappen en vooral van bier.
We hebben – dat kunt u wel nagaan – aan onze bezoekjes aan de kruidenier een enorm trauma overgehouden plus een onnoemelijke dwang om veel te veel te kopen in de super.
Appie heeft een goede klant aan ons. Een vrouw riep in 1952 bij de eerste zelfbedieningswinkel al: ‘Ik koop met een mandje veel te veel.’ Waarop Heijn ad rem als een doorgewinterde koopman antwoordde: ‘Nee, mevrouw u vergeet nu zoveel minder.’
Het boek De Roaring Fifties – De vernieuwers van de jaren vijftig van Ad van Liempt is uitgegeven door www.uitgeverijbalans.nl
Foto’s: shutterstock
Falder.nl is de grootste mannen 50+ site van Nederland.
Vind je dit een leuk bericht? Like dan onze Facebookpagina
