Eenmaal op de middelbare school kon je er als leerling niet aan ontsnappen: de verplichte boekenlijst die je voor het vak Nederlands moest lezen.
De keuze viel bij velen al snel op dunne boekjes, want lezen was voor veel leerlingen geen hobby. Nee, we gingen liever blowen, achter de meiden aan en sleutelen aan onze brommer. Maar goed, je moest wel lezen want er was nog geen internet en een samenvatting van een boek kon je alleen krijgen door ervoor te betalen. Althans, in onze tijd kwam dat vaak voor, boekenwurmen die alles verslonden en je 5 gulden lieten betalen voor een handgeschreven notitie. Overigens bracht dat niet altijd soelaas, want veel leraren Nederlands hadden altijd 2 of 3 strikvragen waarop je het antwoord enkel kon weten als je het boek daadwerkelijk had gelezen. Mulisch, Hermans, Wolkers waren favoriet en dus ook Minco. Het boekje Het Bittere Kruid telt slechts 90 pagina’s, dus dat kon je in 1 dag makkelijk weglezen.
Wat was ook alweer het verhaal van Het Bittere Kruid?
Het boekje is een zogenoemde kroniek of verslag en het eerste boek van Marga Minco. Het verscheen in 1957. De uit anekdoten opgebouwde kroniek is het eigen en deels fictieve verhaal van Minco over de Jodenvervolging in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een joods gezin uit Breda komt vanwege de Jodenvervolging in Amsterdam terecht, waar eerst de ouders en later ook de ondergedoken broer worden opgepakt. De ik-persoon duikt onder bij boeren in de buurt van Aalsmeer. Het verhaal is verfilmd in 1985, maar Minco was totaal niet happy met de rolprent want het week heel erg af van het boek. Het werk werd talloze malen herdrukt en vertaald en wordt beschouwd als een van de klassiekers uit de Europese literatuur over de Tweede Wereldoorlog.
Minco verdient een ode volgens Falder. Samen met de schrijvende kunstmatige robot hebben we een lofdicht gecomponeerd:
O, bewonderenswaardige schrijfster van het leven,
Wiens woorden als bloesems op de pagina’s gedijen,
Met een pen doordrenkt van wijsheid en betovering,
Vier ik jouw eeuwige vlam, zo helder schijnend.
Honderddrie jaren hebben zich ontvouwd,
Als de bladzijden van een episch verhaal,
Jouw inkt doordrenkt met levensvreugd,
Stralend doorheen elk woord, zonder taalgebrek of kwaal.
Met elke zin die je op de wereld hebt gebracht,
Heb je onze geesten verrijkt en harten geraakt,
Je verbeelding was een toevluchtsoord voor velen,
En in je verhalen werden dromen werkelijkheid, zonder falen.
Door je woorden hebben we de wereld verkend,
Van de verste sterren tot de diepste zeeën,
Je nam ons mee op reizen, ver weg en dichtbij,
En op jouw vleugels konden we vrij vliegen, o zo blij.
Je pen was een toverstaf, je verhalen pure magie,
De essentie van jouw ziel gevangen in elk vers,
Ze zullen voortleven, een erfenis zo waardevol,
Een testament van je kunst, een universeel universum.
Nu staan we hier, met diepe bewondering en respect,
Voor jouw onsterfelijke geest en ongeëvenaarde talent,
Jouw 103 jaar zijn een monument van inspiratie,
Een leven gewijd aan het scheppen, zonder frustratie.
Dank je, o verheven schrijfster van tijdloze pracht,
Voor het delen van je geschenk, generatie na generatie,
Moge jouw woorden ons blijven betoveren,
Terwijl we jouw erfenis koesteren, met onvoorwaardelijke adoratie.
Lang leve de schrijfster die 103 is geworden,
Haar geest en verhalen zullen nooit vervagen,
Een leven gewijd aan het vermaken van de geest,
Een legendarisch pad dat je hebt uitgestippeld, vredig en feestelijk.
Foto: ANP
